اکثرا وقتی صحبت از سود بین بانکی می‌شود، بیشتر افراد این مفهوم را با سود سپرده بانکی اشتباه می‌گیرند و تصور می‌کنند که این دو مفهوم یکی هستند؛ اما لازم است بدانید که سود بین بانکی و سود سپرده بانکی، دو مفهوم کاملا جدا هستند.

ویدیو نرخ بهره بین بانکی چیست؟

قبل از بررسی مفهوم نرخ بهره بین بانکی، باید با اصطلاح بازار بین بانکی آشنا شوید.

یکی از اصلی‌ترین قسمت‌های بازار پول، بازار بین بانکی است که در آن بانک‌ها و موسسات مالی، با هدف تامین مالی و ایجاد تعادل در وضعیت نقدینگی خود، وارد معامله با یکدیگر می‌شوند. به عبارت دیگر؛ در بازار بین بانکی، بانک‌هایی که در حساب خود دچار کسری شده و نیاز به نقدینگی دارند، از بانک‌هایی که منابع مازاد دارند قرض می‌گیرند تا در نقدینگی خود تعادل ایجاد کنند.

در این حالت، بانک قرض گیرنده باید پولی که قرض گرفته است را در مدت زمان کوتاه و با نرخ سود مشخصی به بانک یا موسسه دیگر پرداخت کند. نرخ سودی که بانک قرض گیرنده به بانک قرض دهنده پرداخت می‌کند، اصطلاحا “نرخ سود بین بانکی” یا “بهره بین بانکی” نام دارد.

بازار بین بانکی، به دلیل عدم مراجعه بانک‌ها به بانک مرکزی در زمان کسری در نقدینگی ایجاد شد. در واقع بانک‌ها برای تامین نقدینگی خود از یکدیگر کمک می‌گیرند و دیگر به بانک مرکزی مراجعه‌ای ندارند. این کار باعث می‌شود تا از انبساط حجم نقدینگی در اقتصاد جلوگیری شود.

بررسی تاثیر افزایش سود بین بانکی بر سود سپرده بانکی
بالا رفتن نرخ سود بین بانکی باعث افزایش نرخ سود سپرده می شود و این موضوع را با یک مثال بیان می کنیم:

برای درک تاثیر افزایش سود بین بانکی بر سود سپرده بانک‌ها، به یک مثال توجه کنید.

فرض کنید یک بانک دچار کسری در نقدینگی خود شده و در بازار بین بانکی، این مبلغ را با بهره بین بانکی 15 درصد از بانک دیگری قرض می‌گیرد. بانک قرض گیرنده موظف است که در مهلت تعیین شده، مبلغی که از بازار بین بانکی قرض گرفته را با سود 15 درصد بازپرداخت کند.

معمولا بانک‌ها برای تامین این مبلغ، سود سپرده‌های بانکی خود را افزایش می‌دهند تا مردم بیشتر جهت سپرده‌گذاری در بانک ترغیب شوند؛ از طرفی هرچه سپرده‌گذاری در بانک بیشتر شود، پرداخت بدهی بانک در بازار بین بانکی راحت‌تر خواهد بود.

به این ترتیب؛ اگر نرخ بهره بین بانکی افزایش یابد، نرخ سود سپرده‌های بانکی نیز افزایش می‌یابد.

در طرف دیگر موضوع؛ کاهش سود بین بانکی نیز باعث پایین آمدن نرخ سود سپرده‌های بانکی می‌شود. به عنوان مثال؛ اگر نرخ بهره بین بانکی از 15 درصد به 12 درصد کاهش یابد، بانک‌ها برای پرداخت بدهی خود در بازار بین بانکی، نیاز کمتری به سپرده‌های مردم دارند و همین امر باعث می‌شود که سود سپرده‌های بانکی کاهش یافته و تسهیلات ارزان‌تری به متقاضیان از سوی بانک‌ها پرداخت شود.

بررسی تاثیر افزایش بهره بین بانکی بر روی بازارهای مالی چیست؟

همانطور که گفتیم؛ افزایش نرخ بین بانکی، باعث افزایش سود سپرده‌های بانکی شده و همین موضوع باعث می‌شود که نقدینگی موجود در جامعه، بیشتر به سمت سپرده‌های بانکی بروند.

در این حالت، بازارهای مالی مانند بازار بورس، طلا و … دچار رکود خواهند شد. این موضوع باعث شده که فعالان بازارهای مالی نسبت به افزایش بهره بین بانکی دیدگاه خوبی نداشته باشند.

نرخ بهره بین بانکی چیست؟

نرخ بهره بین بانکی به سودی گفته می‌شود که بانک‌ها از یکدیگر به‌دلیل نیاز به تأمین نقدینگی برای حساب خود قرض می‌گیرند. در واقع، بانک‌هایی که در حساب خود کسری شده‌اند و نیاز به نقدینگی دارند، به بانک‌های دیگری که منابع مازاد دارند، قرض می‌گیرند تا در نقدینگی خود تعادل ایجاد کنند. در این حالت، بانک قرض‌گیرنده باید پول قرض گرفته‌شده را در مدت کوتاه با نرخ سود مشخصی به بانک قرض‌دهنده بازپرداخت کند. نرخ سود بانک قرض‌گیرنده به بانک قرض‌دهنده که به صورت نرخ بهره بین بانکی یا بهره بانکی نیز شناخته می‌شود، مشخص می‌شود.

بازار بین بانکی به دلیل عدم مراجعه بانک‌ها به بانک مرکزی در زمان کسری در نقدینگی ایجاد شده است. بانک‌ها برای تأمین نقدینگی خود از یکدیگر کمک می‌گیرند و دیگر به بانک مرکزی مراجعه نمی‌کنند. این کار باعث می‌شود که انبساط حجم نقدینگی در اقتصاد جلوگیری شود.

نرخ بهره بین بانکی تأثیر بسیاری بر سایر بخش‌های بازار مالی و اقتصاد دارد، از جمله سود سپرده بانکی. بالا رفتن نرخ بهره بین بانکی باعث افزایش سود سپرده می‌شود. این به این دلیل است که بانک‌ها با افزایش نرخ بهره بین بانکی، برای کسب سود بیشتر به بیشترین نرخ بهره از سپرده‌های مشتریان خود می‌رسند.

علاوه بر این، بانک‌هایی که منابع زیادی دارند، با افزایش نرخ بهره بین بانکی، اقدام به تقاضای بیشتری برای قرض دادن می‌کنند؛ چرا که این کار برای آنها سود بیشتری به همراه دارد. در نتیجه، رقابت بین بانک‌ها برای قرض دادن منابع افزایش می‌یابد و نرخ بهره بین بانکی نیز افزایش می‌یابد.

با توجه به تاثیر مستقیم نرخ بهره بین بانکی بر سود سپرده بانکی، سرمایه‌گذارانی که قصد دارند در سپرده‌های بانکی سرمایه گذاری کنند، باید نرخ بهره سپرده بانکی را با دقت بررسی کنند و در صورت افزایش نرخ بهره بین بانکی، نرخ بهره سپرده بانکی نیز افزایش خواهد یافت.

همچنین، برای سرمایه‌گذاران حقوقی و سازمانی که در قراردادهای اجاره بها از سپرده‌های بانکی استفاده می‌کنند، نرخ بهره سپرده بانکی اهمیت بسیاری دارد؛ چرا که این قراردادها بر اساس نرخ بهره سپرده بانکی امضا می‌شوند.

در نهایت، باید به این نکته توجه کنیم که نرخ بهره بین بانکی همیشه متغیر است و به تعدادی عوامل مانند نیازمندی بانک‌ها به نقدینگی، تعداد بانک‌های فعال در بازار بین بانکی و میزان اقبال به قرض دادن و قرض گرفتن منابع بستگی دارد.

حال اگر سود بین بانکی کاهش یابد، بانک‌ها دیگر مجبور به افزایش سود سپرده‌های بانکی جهت بازپرداخت خود نخواهند بود. در این حالت سپرده‌های بانکی در بانک‌ها کمتر شده و نقدینگی موجود در دست مردم، بیشتر در امر سرمایه‌گذاری در بازارهای مالی مانند بازار طلا، مسکن، بورس و … مورد استفاده قرار می‌گیرد.

به عنوان مثال؛ فرض کنید که سود سپرده‌های بانکی تا 23 درصد افزایش یابد، یعنی اگر مردم سرمایه خود را در بانک بگذارند، سالیانه 23 درصد سود به سپرده‌هایشان تعلق می‌گیرد و بعد از گذشت حدود 4 سال، به اندازه همان مبلغی که در این بازار قرار داده‌اند، سود دریافت می‌کنند (بدون اینکه سود مرکب در نظر گرفته شود).

به این ترتیب؛ وقتی یک سرمایه‌گذار بازار بورس و بانک‌ها را با هم مقایسه می‌کند، ممکن است ترجیح دهد که پول خود را در بازاری که بازدهی بیشتری دارد، سرمایه‌گذاری کند.

توجه داشته باشید که این تصمیم، در زمانی که رکود افزایش یافته و تورم کمتر است، تصمیم بهتری است؛ چراکه اگر انتظارات تورمی افزایش یابد، ارزش‌گذاری و دیدگاه سرمایه‌گذاری تغییر خواهد کرد. در این وضعیت ممکن است بیشتر سرمایه‌گذاری‌ها در دارایی‌های دلاری یا ارز دیجیتال که از تورم در امان هستند، انجام شود.

پس از کاهش نرخ بهره بین بانکی، مردم سرمایه خود را کجا می‌برند؟
اینکه بعد از کاهش سود بین بانکی، مردم سرمایه خود را در بازار بورس یا بازارهایی مانند طلا، مسکن و … سرمایه‌گذاری می‌کنند یا خیر؛ به سیاست‌های دولت و تورم موجود بستگی دارد.

به عنوان مثال؛ اگر هنگام کاهش نرخ بهره بین بانکی، چشم‌انداز سرمایه‌گذاری در بازار مثبت باشد و مردم به بازار سرمایه اعتماد کنند، نقدینگی موجود را در بازار سرمایه تزریق می‌کنند.

اما اگر در آن زمان، مردم اعتماد خود را به بازار بورس از دست بدهند، نقدینگی موجود را در بازارهای دیگر مانند بازار طلا، مسکن، خودرو و … تزریق می‌کنند.

سود بین بانکی، یکی از مهم‌ترین پارامترها در بازار است که بر روی سود سپرده‌های بانکی و بازارهای مالی تاثیرات مثبت یا منفی می‌گذارد.
در این متن به بررسی تأثیر کاهش سود بین‌بانکی بر سرمایه‌گذاری مردم پرداخته شده است. اگر سود بین‌بانکی کاهش یابد، بانک‌ها دیگر نیازی به افزایش سود سپرده‌های بانکی جهت بازپرداخت خود نخواهند داشت. در نتیجه، سپرده‌های بانکی در بانک‌ها کمتر شده و نقدینگی موجود در دست مردم، بیشتر در بازارهای مالی مانند بازار طلا، مسکن، بورس و… مورد استفاده قرار می‌گیرد.

در صورتی که سود سپرده‌های بانکی کاهش پیدا کند، ممکن است سرمایه‌گذاران به دنبال بازارهای دیگری با بازدهی بیشتر برای سرمایه‌گذاری باشند. برای مثال، سرمایه‌گذار ممکن است ترجیح دهد که پول خود را در بازار بورس، طلا، مسکن و غیره سرمایه‌گذاری کند که بازدهی بیشتری دارند.

در صورتی که رکود افزایش یابد و تورم کمتر باشد، سرمایه‌گذاری در بازارهای مالی مانند بورس و طلا و… ترجیح‌پذیرتر است. اما اگر انتظارات تورمی افزایش یابد، ارزش‌گذاری و دیدگاه سرمایه‌گذاری تغییر خواهد کرد و سرمایه‌گذاران ممکن است بیشتر به سرمایه‌گذاری در دارایی‌های دلاری یا ارز دیجیتال که از تورم در امان هستند، تمایل داشته باشند.